Fotografie: Robert Tjalondo
Tekst afsluitende sessie: Charles Sanders
Bekijk hier de foto’s.
De dagvoorzitter was oudgediende van de M&A Community Willem van Oosten. Met als sidekick niemand minder dan Herman Kaemingk van Loyens & Loeff.
De locatie van het event was het hoofdkantoor van KPMG in Amstelveen. Ewald van Hamersveld – door Kaemingk geïntroduceerd als een van de meest gezaghebbende mensen in de M&A wereld – heette namens de gastheer de bezoekers welkom. Vervolgens nam Martin Kooistra (Director Corporate Finance bij KPMG) de cijfers met het publiek door.
Dat er recordjaren voor PE en M&A achter ons liggen mag bekend zijn. In 2021 werden er in Europa 46 procent meer private equity deals gedaan dan het jaar daarvoor. Nu is de wereld weer radicaal aan het veranderen. “Het eerste kwartaal is het nog heel goed gegaan, maar in april is de dealactiviteit significant gedaald”, aldus Kooistra. “Oekraïne is hierin nog niet verwerkt. Onze verwachting is dat deze trend zal doorzetten.” Ook denkt hij dat hoewel er nog veel dry powder is, de assets lastiger te vinden zullen zijn. “Iedereen wil de toppresteerders, de beste managementteams en de unicorns van de toekomst. Daar komt druk op te staan.”
‘Zes closings in één week’
Charly Zwemstra (Main Capital), één van de vier panelleden van het openingsdebat, ziet de uitdaging voor komend jaar niet zozeer in het vinden van targets, maar in het ophalen van vers kapitaal. “Het vinden van targets zie ik in het licht van afnemende waarderingen nog positief in. 74 procent van ons laatste fonds is al gealloceerd. Misschien ben ik bevooroordeeld omdat wij alleen enterprise software doen en internationaal actief zijn, maar ik zie geen problemen op dit vlak. We hebben laatst zes closings in één week gedaan.” Zelfs voor een grootkoper als Main is dat een record.
Cilian Jansen-Verplanke (Karmijn Kapitaal) – die zich op kleinere bedrijven richt dan Main – gaf aan dit ook zo te ervaren: geld ophalen is moeilijk momenteel. “We zijn bezig met ons derde fonds van 90 miljoen euro. Twee institutionele beleggers zijn we kwijt omdat ze hoger zijn gaan zitten. Ze doen geen tickets onder de 75 miljoen meer. Dat is bijna net zoveel als ons hele fonds.” Maar net als Zwemstra ziet zij nog voldoende interessante bedrijven om te kopen. “Maar je hebt als fonds wel een unieke strategie nodig om aan tafel te komen, want de concurrentie is groot. “
Kaemingk vroeg zich af of de lastigheid van fundraising te maken heeft met de lagere beurskoersen. Dat wanneer koersen dalen, er ook relatief minder kapitaal naar PE gaat. Zwemstra stelde dat dit inderdaad het geval is. “Alle grote Limited Partners zijn overallocated”, gaf hij aan. “Ze hebben al moeite de fondsen van bestaande relaties in te vullen.” Wat PE-fondsen hieraan kunnen doen is een continuation fund opzetten. Hiermee kunnen ze additioneel kapitaal ophalen voor hun top assets. Dit is een van de grootste trends in private equity van de laatste jaren.
Panellid Friso Janmaat (Capital A) verwacht dat aangezien PE in de asset mix van pensioenfondsen een bovengemiddeld rendement haalt, ze een groter aandeel gaan vormen in de asset mix. “Totdat de toenemende concurrentie dit weer verstoort.”
En – wil Van Oosten van de panelleden weten – hoe zit het dan met bankfinanciering? Volgens Koos Teule (Rivean Capital) valt het mee met de invloed van stijgende rentelasten en andere macro-economische en geopolitieke invloeden. “De rente gaat van extreem laag naar laag. Het duurt een tijd voordat dat doorwerkt in PE. Ook zijn er bedrijven die bijvoorbeeld juist profiteren van stijgende olieprijzen. Je moet het echt per bedrijf bekijken.”
Ook zijn er nog alternatieve lending funds waar je wel meer voor betaalt, maar die wel bereid zijn fondsen een hogere leverage te verschaffen. Kortom, financiering wordt geen showstopper dit jaar.
‘Maar hoe ga je aan mensen komen?’
Een onderwerp dat nooit ontbreekt op een PE Summit is het imago van de sector. Kaemingk opperde dat de toezichthouder in de VS heeft aangegeven zich specifiek te gaan richten op buy-out fondsen omdat deze te dominant zijn geworden in de economie. Moeten Nederlandse fondsen vrezen voor eenzelfde aanpak? Koos Teule denkt dat het een storm in een glas water is. “In de VS gaat 100 miljard in buy-outs om. Tesla was 1000 miljard waard. Ik zie het probleem niet zo.”
Friso Janmaat sloot zich hierbij aan. “PE is geen vies woord meer”, stelde hij. “Want we kunnen iets unieks bieden. Bedrijven laten groeien door overnames. Vijf keer zo groot maken. Dat kan met private equity.”
Maakt het feit dat PE zulke mooie dingen doet ook dat fondsen in staat zijn het nodige schaarse talent aan te trekken? De vier panelleden stellen allen van wel. Voor de portfoliobedrijven is dat een ander verhaal. Het vermogen om talent aan te trekken wordt dan ook meegewogen in waarderingen. Janmaat: “In sommige sectoren is dat echt wel een probleem. Je kan een prachtbedrijf hebben, maar als ze geen mensen kunnen vinden wordt het een lastig verhaal.”
Zwemstra vertelde zelf een opleidingsinstituut te zijn begonnen voor ICT-studenten. Afgestudeerde studenten kunnen vervolgens instromen in de portfoliobedrijven van de software-investeerder. “De investeerder betaalt de opleiding van werknemers van portfoliobedrijven?” reageerde Kaemingk verrast. “Dus als onze kinderen de ICT in willen, kunnen ze jou mailen, Charly?” Zwemstra met een glimlach: “Het instituut doet een check op alle aanvragen en Zuidas-kinderen worden uitgesloten!”
Na de opening bevonden de opgetogen deelnemers zich richting verschillende paralelsessies waar onder meer leiderschap, klimaat, SPACS en de economie op het programma stonden. Ook werden in speciale speeddating sessies PE-professionals en dealmakers aan elkaar gekoppeld. Daarna sprak nog één speciale gast de zaal toe…
‘PE, neem toch genoegen met minder!’
In de afsluitende plenaire sessie van de dag prikkelde hoogleraar Leen Paape de private equity-professionals door te spreken over “de hoge ‘bonussen’ van private equity-kantoren, buitensporige vergoedingen, het afwenden van risico’s op bedrijven en de samenleving, en onterechte fiscale faciliteiten…”
Zo op het eerste oog een gewaagd optreden in het hol van de leeuw. Prof. dr. Leen Paape, bekend en berucht om zijn kritiek op luie bestuurders die falen waarde te realiseren, gaf zijn ongezouten mening over de PE-sector. “En u maakt mij dus niets, want ik heb wél op de Koninklijke Militaire Academie gezeten”, zo nam hij met brede glimlach maar alvast een voorschot op mogelijke kritiek van zijn aandachtig luisterende gehoor.
Paape kwam terug op een gesprek dat hij korte tijd geleden voerde met en bij pensioenfonds ABP, waar hij sinds afgelopen februari de functie van extern lid auditcommissie vervult: “’Kan de rekening van private equity iets omlaag?’ zo hoorde ik daar. Het ABP betaalde aan PE een nota van vier miljard euro, en beschouwt dat als buitensporige vergoeding. Oké, het pensioenfonds kreeg daarvoor 60 miljard euro aan inkomsten retour…”
Op een vraag uit de zaal wat daar nou eigenlijk mis mee is, 60 miljard euro binnenhalen, versus vier miljard betalen, antwoordde de hoogleraar Corporate Governance van Nyenrode Business Universiteit: “Tja, dat blijft moeilijk uitleggen aan de leden, een moeilijke boodschap, zo merken ze bij het ABP.”
Nog tijdens zijn militaire loopbaan studeerde Paape af als registeraccountant en vervulde hij functies bij achtereenvolgens KPMG, KLM, PwC en Nyenrode. Aan die universiteit is hij al bijna vijftien jaar actief, onder andere als Academic Director van de Board & Governance programma’s, waaronder het zeer succesvolle commissarissenprogramma. En dan is hij ook nog voorzitter van de Raad van Commissarissen bij verzekeraar Coöperatie Univé Dichtbij én Member External Audit Committee van het International Monetary Fund (IMF).
‘Hou barbaren buiten de poort’
Zijn samen met coauteur Leo van de Voort geschreven ‘Exit Fantoomtrots’ heeft als ondertitel ‘4C Governance en meervoudige waarderealisatie houden barbaren buiten de poort’. Daarmee wordt gewezen op het verschijnsel van ‘valse trots’, aldus de schrijvers. Valse trots komt om de hoek kijken vlak voor of kort na een vijandelijke bedrijfsovername. Het duo ziet luiheid en zelfgenoegzaamheid bij bestuurders en toezichthouders.
Eigenschappen die ten koste gaan van prestaties, van medewerkers, van organisatie en van de maatschappij. Die luiheid resulteert vervolgens weer in de verantwoordelijkheid voor ‘die jagers en barbaren’, die aan de poorten van bedrijven rammelen om de boel voor korte tijd over te nemen en vervolgens, met uiteindelijk grote winst voor die PE-partij, weer in de uitverkoop te doen. Aldus de schrijvers.
In het boek worden tal van spraakmakende cases beschreven, bedoeld als uitnodigingen aan bestuurders en toezichthouders om tot diepgaande reflectie over te gaan. Leen Paape: “Kijk naar Philips, hoe die organisatie is veranderd. Dát zouden er méér moeten doen…”
‘Beurs wordt ook casino genoemd’
En: “De aandeelhouder is een fictie”, volgens de hoogleraar. “En kapitaal ophalen? Fictief! Neem Adyen, naar de beurs gegaan om te cashen, niet om geld op te halen om te investeren in innovatie. Die beurs wordt ook wel casino genoemd!”
Dat hij niet alleen maar kritiek heeft op private equity, maakte hij de meer dan 250 professionals uit de branche ook duidelijk: “PE heeft een goede neus voor opportunities”, zo complimenteerde de hoogleraar zijn publiek. “En ja, u weet de juiste mensen te vinden, u zorgt voor waardecreatie, u levert een goed rendement voor de samenleving.”
Maar veel minder is Leen Paape dan weer te spreken over het tijdsbestek waarin private equity bij overgenomen bedrijven de scepter zwaait: “Er wordt gesproken over vijf en soms zelfs zeven jaar als gemiddelden. Maar in de praktijk is dat vaak maar twee jaar. PE is gericht op die korte termijn. Opschonen en weer verkopen. U neemt veel risico/leverage, maar wentelt die af op bedrijven, op de samenleving en wordt daarbij door ons allemaal fiscaal gefaciliteerd. Méérvoudige waardecreatie? Ik dacht het niet, het gaat vooral om de pegels!”
‘PE, meer transparantie, graag!’
Op het grote scherm achter Paape en tot in detail zichtbaar voor de volle zaal: krantenkoppen als ‘Kamer eist actie tegen hoge prestatievergoedingen voor Private Equity’. “Pikrentes van vijftien procent zijn niet oké”, aldus de hoogleraar, becommentariërend. “Een andere bonuscultuur, lees lágere bonussen, is gewenst. Want u vraagt wel buitensporige vergoedingen. En meer transparantie, graag!”
Moderators Willem van Oosten en Herman Kaemingk zorgen voor het nodige tegengas. Zo richt Van Oosten zicht tot Leen Paape: “Dus én de pegels én die verbetering?” Paape: “Inderdaad, beter had ik het niet kunnen zeggen!”
Herman Kaemingk slaat, opkomend voor de PE-branche, immers ook zíjn branche, terug: “Wij moeten ons eigen geld investeren in het fonds! Leen, je praat over bonussen, maar het gaat in werkelijkheid om prestatievergoedingen.”
Met andere woorden: skin in the game, wie de risico’s draagt, mag ook de beloning krijgen. Hoever is iemand bereid zijn of haar nek uit te steken, wie neemt uiteindelijk de verantwoordelijkheid als de boel in duigen dreigt te vallen, wie staat in contact met de échte wereld en onderwerpt zich aan de gevaren die daarbij horen?
En, zo brengt een PE-professional in de zaal, onder goedkeurend geknik van veel vakgenoten, naar voren: “Als het ABP geen toegang krijgt tot bepaalde fondsen, komen de pensioenen van al die verpleegkundigen en politiemensen onder druk te staan! Dan is vier miljard euro aan private equity betalen voor 60 miljard aan inkomsten helemaal niet zo’n vreemd verhaal.”
En daarmee eindigde het inhoudelijke gedeelte van het succesvolle PE Summit 2022. Al zullen de investeerders op basis van bovenstaande argumenten niet snel hun vergoedingen aanpassen, bleken zij wel geïnspireerd te zijn door Paape om hun maatschappelijke rol nog serieuzer op te pakken. Tijdens de borrel en bitterballen werd hier nog uitvoerig over nagepraat, want iedere PE-professional voelt; de wereld staat voor een aantal grote uitdagingen en de sector bevindt zich in een unieke positie om bij te dragen aan de oplossingen hiervoor.
Head of Private Equity KPMG Ewald van Hamersveld blikt terug op een zeer geslaagd event. “Het Private Equity Summit, dat door de M&A Community is georganiseerd en door KPMG werd gehost, was voor beide weer het eerste grote event sinds corona. Erg mooi om alle professionals in deze markt weer na lange tijd samen te zien en de gelegenheid te hebben om kennis te delen, discussies met elkaar aan te gaan en uiteraard met elkaar te connecten onder het genot van een drankje.”
In samenwerking met:
