Groot was de variatie in sprekers en onderwerpen op CHRO Day 2022. Rode draad achter het overkoepelende thema ‘People, Planet and Profit on the Edge of Capitalism’: organisaties moeten veranderen. Dat vraagt van mensen bereidheid van anderen te leren, zich nederig op te stellen. Dan kunnen ze grote impact hebben, de CHRO voorop.

Aynouk Tan, levend kunstwerk, journalist, curator en adviseur op het gebied van mode, gender en identiteit ziet er wild uit. Maar haar boodschap aan het publiek van CHRO’s tijdens CHRO Day 2022 in Kasteel de Wittenburg in Wassenaar is niet zo buitenissig. Verre van, eerder doordacht en verstandig.

“De uitdagingen en veranderingen die momenteel van buitenaf komen zijn groots en nieuw”

En zo bedachtzaam geformuleerd als maar kan. Discrimineer mensen met een ogenschijnlijk ongebruikelijke ‘gender’ – seksuele identiteit – niet, zegt Tan, mede-oprichter van het LGBTIQ-netwerk Queer Amsterdam. Verban ‘queers’ niet naar de marge. Behandel iemand die queer is als individu in plaats van een stereotype benadering te kiezen, die geen recht doet aan die indivdualiteit.

Beschouw queers als een aanwinst en probeer van ze te leren. Met hun ongebruikelijke, afwijkende levenshouding en visie kunnen ze anderen wakkerschudden en attenderen op hun ingesleten vooroordelen.

Geen kwaad in de zin

Begrijpelijk dat veel CHRO’s en andere HR-professionals daar lang niet altijd in slagen. Niet zozeer omdat ze kwaad in de zin hebben, maar eerder omdat ze geen ervaring hebben in de omgang met queers en een blinde vlek hebben voor hun eigen vooroordelen.

Tan wijst er bijvoorbeeld op dat instellingen als de Immigratie en Naturalisatiedienst en het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) zo’n bevoordeelde houding hebben ten aanzien van homoseksuele mannen uit andere landen.

“Die mannen ogen vaak heel stoer, aangezien dat een manier is om hun homoseksualiteit te maskeren. Hierdoor lopen ze alleen nogal eens een verblijfvergunning in Nederland mis, aangezien het niet opkomt bij de medewerkers van het IND en het COA dat die stoere mannen inderdaad homoseksueel zijn.”

“Wees inclusief in je communicatie-uitingen. Zoals LinkedIn doet.”

Win advies in bij mensen die ervaringsdeskundige zijn als het gaat om dit soort vraagstukken, raadt Tan de CHRO’s aan die niet in de val van hun eigen vooroordelen willen trappen.

Nog een advies: “Wees inclusief in je communicatie-uitingen. Zoals LinkedIn doet, met die dubbele persoonlijke voornaamwoorden die mensen kunnen toevoegen aan hun persoonsomschrijving. Eentje voor iemands sekse en de tweede om iemands gender aan te duiden”, zegt Tan (zij/hen).

En tot slot: gun diversiteit een kans. Ga ervan uit dat het goed is dat mensen kunnen zijn wie ze willen, niet alleen professioneel gezien, maar ook in andere opzichten.

Van de gebaande paden af

In feite kwam de toespraak van Tan neer op een pleidooi om pas te oordelen als je iets begrijpt. Anders gezegd: een pleidooi voor onbevangenheid, voor leergierigheid, voor ruimhartigheid. En voor nederigheid, dat vooral.

Het belang van nederigheid kwam in diverse presentaties terug. Niet zo gek, want zoals in de aankondiging van de CHRO Award ook al stond, leven we in een tijd waarin ‘de uitdagingen en veranderingen die momenteel van buitenaf komen groots en nieuw zijn, en voor je het weet ook meeslepend’.

Denk aan ‘de #Metoo-beweging, de polarisatie binnen de maatschappij, de verschillen tussen de oudste en jongste generatie op de werkvloer, de cancel-cultuur, de klimaatcrisis en de effecten van de coronapandemie’. Misschien leven we zelfs ‘on the edge of capitalism’, zoals de thema-aanduiding van de CHRO Day suggereert.

“Door zich nederig op te stellen, kan de CHRO enorme impact hebben. Zeker is dat de CHRO momentum heeft.”

Hoe dan ook, leiders binnen organisaties staan voor vaak nieuwe en aanzienlijke uitdagingen. Pasklare oplossingen zijn er lang niet altijd, vaker is het goed om af te wijken van de gebaande paden. Met een open vizier. Nederig.

Dat dit een vruchtbare houding kan zijn, bleek wel uit het dankwoord van de winnaar van de CHRO of the Year Award Thomas Mulder (CHRO van Vodafone Ziggo). Hij aanvaarde de Award in – jawel – nederigheid, en dankte iedereen die hem gebracht had waar hij nu stond: zijn team, zijn collega’s en bovenal zijn leermeesters die hem de kans hadden gegeven zich te bewijzen.

Volop kansen
Mulder sprak tot slot de hoop uit dat jonge talenten ook volop kansen zouden krijgen aangereikt, zoals hem ook was overkomen. Want alleen dan kunnen ze groeien in hun rol. Kortom: ook hij pleitte ervoor open te staan voor vernieuwing, net zoals Tan dat eerder had gedaan. En ook hij pleitte ervoor dat CHRO’s aan die vernieuwing meewerken door allerlei mensen in hun organisatie kansen te bieden zich te bewijzen.

Zo – door zich nederig op te stellen, door ruimte te creëren voor anderen – kan de CHRO enorme impact hebben, suggereerde Mulder. Maar zeker is dat de CHRO momentum heeft, zoals Mulder het verwoordde: “De krapte op de arbeidsmarkt is enorm, en organisaties realiseren zich dat ze zorgvuldig moeten omspringen met hun mensen willen die optimaal presteren.

“En ze zien in dat ze zich moeten transformeren om hun medewerkers in staat te stellen een betere balans tussen werk- en privéleven te vinden en hun welzijn te bevorderen. Dat zijn allemaal zaken waar de CHRO een hoofdrol in kan spelen.”

 ‘Waardevolle’ mensen

Hoe de CHRO het dan precies moet aanpakken, wil hij inderdaad grote impact hebben? Op die vraag wil de keynote-speaker van de dag Leen Paape antwoord geven. Paape, hoogleraar corporate governance aan Nyenrode Business University, constateerde dat de CHRO in het algemeen vooral wordt gezien als iemand die geacht wordt de efficiency van zijn organisatie te bevorderen.

En dat vooral door de personeelskosten tot een minimum te beperken. “Daarbij wordt er dus vanuit gegaan dat uitgaven aan personeel moeten worden gezien als kosten. Terwijl je dit ook als investeringen kunt beschouwen”, aldus Paape. Die tweede zienswijze – uitgaven aan personeel als CAPEX in plaats van als OPEX – is volgens hem de juiste.

Want: mensen zijn een soort ‘activum’, die kunnen worden ingezet om geld te verdienen. Een beetje zoals computers of andere activa dat ook zijn – zij het natuurlijk dat mensen meer waard voor hun bedrijf kunnen worden naarmate ze meer kennis en ervaring opdoen.

Opgewaardeerd
Voor de CHRO is dat allemaal in principe goed nieuws. Want is de CHRO niet degene die weet hoe mensen het beste kunnen worden ingezet om de strategie van de onderneming uit te voeren? En is de CHRO niet degene die weet hoe die mensen het beste kunnen worden ‘opgewaardeerd’? Zeker.

En als de CHRO dan ook nog eens maatregelen kan nemen waaruit blijkt welke waarde ze opleveren, zit hij zeker goed. Helemaal als hij die waarde in geld kan uitdrukken, want bestuurders nemen nu eenmaal het liefste beslissingen die financieel onderbouwd zijn. Alleen – daar is die vraag weer – wat voor maatregelen moet de CHRO dan nemen? En is het wel goed mogelijk om financiële rendement van een opleiding, een inspiratiedag of andere HR-maatregelen te berekenen?

Paape wil dat onderzoeken, en roept de aanwezige CHRO’s op om zich bij hem aan te sluiten. Hij licht wel een tip van de sluier op welke maatregelen hij vooral denkt te gaan toetsen op hun effectiviteit, namelijk maatregelen die bijdragen aan de veiligheid binnen een organisatie.

“Want als mensen zich niet veilig voelen in een bedrijf, zullen ze de leider geen vertrouwen schenken”

Veiligheid is één van de vijf ‘v’s’ die de ingrediënten vormen van leiderschap, naast ‘visie’, ‘vertrouwen’, ‘verbinding’ en ‘verantwoordelijkheid’. “En veiligheid is zeer belangrijk. Want als mensen zich niet veilig voelen in een bedrijf, zullen ze de leider geen vertrouwen schenken, voelen ze zich niet met elkaar en de organisatie verbonden, en nemen ze ook zo min mogelijk verantwoordelijkheden op zich.”

Organisaties waar mensen zich onveilig voelen, kenmerken zich bovenal doordat leidinggevenden niet luisteren naar hun medewerkers, voegt Paape toe. Met als gevolg dat het bedrijf niet leert van fouten, dat de kwaliteit van het bedrijfsbeleid keldert, dat het bedrijf soms zelfs volledig kan ontsporen.

Paape geeft als voorbeeld DuPont (visie: ‘shaping a better world’, maar verstrikt in gifschandalen) en Boeing (staat voor ‘safety, quality and integrity’, maar de Boeing 737 rammelde aan alle kanten).

Frisse blik
De remedie lijkt eenvoudig: leiders zouden beter moeten luisteren. Ook, juist, naar mensen aan het begin van hun loopbaan vanwege hun frisse blik en naar mensen met een afwijkende levensinstelling en visie. Woorden waarin de presentaties van Tan en Mulder doorklonken. Waarmee de cirkel van de dag rond was.

Save the date voor CHRO Day 2023!

Op donderdag 16 november 2023 vindt de eerstvolgende CHRO Day plaats. Leg deze datum nu al vast in de agenda om er volgend jaar zelf bij te zijn.